Çekingen kişilik bozukluğunun belirgin özelliği yetersizlik duyguları ve olumsuz değerlendirilmeye karşı aşırı hassasiyetleri olan kişilerdir. Kişiliğin bütün özellikleri bu iki temel etken çerçevesinde meydana çıkmaktadır. Duygularını ve davranışlarını da bu belirler. Toplumda genel olarak her 100 kişiden 1’inde görülmektedir. Bazı araştırmacılar sosyal fobi ile çekingen kişilik bozukluğunu bir bütün, bazıları ise farklı olduğunu söylemektedirler. Bu ikisini ayırmak gerekirse; sosyal fobi, kişide çok büyük bir rahatsızlık uyandırır. Bu kişiler rahatsızdır ve doğrusunun bu olmadığını düşünürler. Kişilik bozukluğunda ise daha çok olması gereken bu şeklinde düşünce yapıları vardır. Yani bu durum daha içselleştirilmiştir. Ancak çevresindekilerin uyarısıyla bunu fark edebilirler. En önemli özelliği daha önce belirttiğimiz gibi yetersizlik duygusu ve olumsuz değerlendirmeye aşırı duyarlılıktır. Örnek vermek gerekirse, bir kişiye onu sevdiğini söyleyebilmek veya bir malı iade edebilme durumu kişide sürekli kaygı uyandırmaktadır. Ciddi şekilde kendisi ile ilgili kaygıları yüksektir.
Çekingen Kişilik Bozukluğu Nedir?
Dolayısıyla ilişki kurmaktan kaçınırlar. Ya hata yaparsam, ya yanlış bir şey söylersem biçiminde birçok etkinliğe katılmak istemezler. Çekingen olan kişilerin aile yapılarına baktığımız zaman ailesinde de ebeveyn tutumlarında sürekli dışarıya vurgu yaparlar. Diğerlerine karşı mahcup olunacağına dair korkular vardır. Yani bu davranış öğrenilmiş bir davranış olarak da gelişebilmektedir. Çekingen kişilik bozukluğu kişinin uyumunu bozabilmektedir. Çünkü bu kişiler genellikle sahip oldukları yeteneklerin, niteliklerin çok altında işler yapmak zorunda kalırlar. Örnek vermek gerekirse mühendislik yapabilecek durumdayken teknik eleman olarak çalışmak durumunda kalabilirler. Çünkü diğeri daha fazla ilişki gerektiriyorsa daha fazla performans gerektiriyorsa yeteneğinin altında işleri seçerler ki sıkıntı yaşamak istemezler. Pek çok işten ve ilişkiden kaçınırlar.
Çekingen Kişilik Bozukluğu Nasıl Düzelir?
Bu insanların çevresinde olan insanların da biraz onları beklemeleri gerekiyor. Yani çok yargılayıcı, kesin hatlarıyla laflar söyleyen adamların yanında doğruyu fark etseler dahi söylemeyebilirler. Aile içindeki ilişkide de bu durum böyledir. Böyle bir kişinin olduğunu fark etmezseniz yeteneklerinden ve bilgisinden faydalanmanız çok mümkün olmamaktadır. Bu yüzden çok kesin, yargılayıcı cümleler kurulduğunda bu kişiler geri çekilir ve sesini çıkarmazlar. Bazen mahcup olmamak için fedakarlıklarda dahi bulunabilirler. Haklarından vazgeçer, maaşına zam isteyemez, daha kötü işlerde çalıştırılmaya katlanır. Daha iyi ilişkiler kurabilecekken geri çekilebilir. Bu da kişinin hem sosyal hem de meslek yaşamında kayıplar yaşamasına neden olur.
